I tēnei ngohe

He mahi rangahau tēnei, ā, me rua ngā putanga hei whakamārama i ō kitenga arā, ko te whakaaturanga ā-waha me te tuhinga.

He mahi rangahau tēnei, ā, me rua ngā putanga hei whakamārama i ō kitenga arā, ko te whakaaturanga ā-waha me te tuhinga.

Te horopaki

E rua ngā wāhanga o tēnei aromatawai. He tuhituhi tētahi, he kōrero tētahi. Me reo Māori te tuku i ngā wāhanga e rua.

Kōwhiria tētahi kaupapa hei rangahau māu. He kaupapa taiohi, he kaupapa pāpori, he kaupapa e pai ana ki a koe. Ko ngā momo kaupapa e pai ana mō tēnei aromatawai ko ngā take tautohetohe, ko ngā tōrangapū, ko ngā kaupapa ka taea te arohaehae, arā, ngā take he nui ngā āhuatanga i roto hei whakaarotanga mā te tangata.

I tēnei ngohe ka aromatawaihia tō kaha ki te whakamārama me te wetewete i ngā take matua o te kaupapa, te tautoko i ō whakaaro ki ngā taunakitanga me te whakahāngai i tō whakamārama ki te hunga whakarongo, ki te hunga pānui rānei. Māu katoa ngā mahi e mahi.

Mā tō kaiako koe e ārahi i te rautaki rangahau. Māna anō e whakatauira ngā momo pātai, te whakamahere whakaaro, me te mahi tohutoro anō hoki.

Me kōrero ki te kaiako mō tō kaupapa i mua i te rangahau, kia mōhio ai koe mēnā e hāngai ana te kaupapa e whakaarohia ana e koe. Me kōrero anō koe ki tō kaiako mō ngā huarahi tuku i te aromatawai.

E rua ngā wāhanga o tēnei aromatawai. He tuhituhi tētahi, he kōrero tētahi. Me reo Māori te tuku i ngā wāhanga e rua.

Kōwhiria tētahi kaupapa hei rangahau māu. He kaupapa taiohi, he kaupapa pāpori, he kaupapa e pai ana ki a koe. Ko ngā momo kaupapa e pai ana mō tēnei aromatawai ko ngā take tautohetohe, ko ngā tōrangapū, ko ngā kaupapa ka taea te arohaehae, arā, ngā take he nui ngā āhuatanga i roto hei whakaarotanga mā te tangata.

I tēnei ngohe ka aromatawaihia tō kaha ki te whakamārama me te wetewete i ngā take matua o te kaupapa, te tautoko i ō whakaaro ki ngā taunakitanga me te whakahāngai i tō whakamārama ki te hunga whakarongo, ki te hunga pānui rānei. Māu katoa ngā mahi e mahi.

Mā tō kaiako koe e ārahi i te rautaki rangahau. Māna anō e whakatauira ngā momo pātai, te whakamahere whakaaro, me te mahi tohutoro anō hoki.

Me kōrero ki te kaiako mō tō kaupapa i mua i te rangahau, kia mōhio ai koe mēnā e hāngai ana te kaupapa e whakaarohia ana e koe. Me kōrero anō koe ki tō kaiako mō ngā huarahi tuku i te aromatawai.

Hei Mahi

Māu katoa ngā mahi e whai ake nei:

  • Rangahaua te kaupapa, ngā kura huna, ngā take matua.
  • Me whai whakaaro ki te kaupapa me ngā pānga o te kaupapa ki te tangata.
  • Tīpakohia, kohikohia ngā kōrero taunaki hei tautoko i ōu whakaaro (he tauira, he whakatauākī, ngā nuka reo, he meka matua, he tatauranga).
  • Whakaraupapatia ngā take matua, ngā take kōrero. Arohaehaetia.
  • Tautohua ngā tohutoro, hei puna taunaki.
  • Kōwhiria te huarahi hei whakaatu i te kaupapa kua rangahaua (hei tauira, he pūrongo, he mātārere, he atikara niupepa, he aha atu rānei). He pai hoki kia tautokona ngā kōrero ki te whakaaturanga, ki tētahi atu momo reo ā-tā rānei.
  • Whakaritea tō tuhinga me tō kaupapa kōrero.

Māu katoa ngā mahi e whai ake nei:

  • Rangahaua te kaupapa, ngā kura huna, ngā take matua.
  • Me whai whakaaro ki te kaupapa me ngā pānga o te kaupapa ki te tangata.
  • Tīpakohia, kohikohia ngā kōrero taunaki hei tautoko i ōu whakaaro (he tauira, he whakatauākī, ngā nuka reo, he meka matua, he tatauranga).
  • Whakaraupapatia ngā take matua, ngā take kōrero. Arohaehaetia.
  • Tautohua ngā tohutoro, hei puna taunaki.
  • Kōwhiria te huarahi hei whakaatu i te kaupapa kua rangahaua (hei tauira, he pūrongo, he mātārere, he atikara niupepa, he aha atu rānei). He pai hoki kia tautokona ngā kōrero ki te whakaaturanga, ki tētahi atu momo reo ā-tā rānei.
  • Whakaritea tō tuhinga me tō kaupapa kōrero.

Ngā mahi hei tāpae

  • Mā te kaiako e whakatau te momo putanga reo ā-tā.
  • Mā te kaiako anō e whakatau te momo putanga reo ā-waha.
  • Me 200–350 kupu te roa o te tuhinga.
  • Me rua ki te whā meneti te roa o te kōrero. Me rere noa tō reo, kaua e pānui.
  • Mā te kaiako e whakatau te momo putanga reo ā-tā.
  • Mā te kaiako anō e whakatau te momo putanga reo ā-waha.
  • Me 200–350 kupu te roa o te tuhinga.
  • Me rua ki te whā meneti te roa o te kōrero. Me rere noa tō reo, kaua e pānui.

Kuputaka

arohaehae (-tia)                

analyse, critique

huarahi                              

method, process, way to do something

kōwhiri (-a)                        

choose, select

kura huna                          

important knowledge

meka matua                      

key fact

nuka reo                            

literary device

pāpori                               

social

rangahau     

research

reo ā-tā                            

written, printed/captured language

reo ā-waha                      

oral language

taiohi                               

youth

take tautohetohe           

contentious issue, controversial issue

tatauranga                     

statistics

taunaki (-tanga)             

evidence

tautohu (-a)                   

to identify, locate

tohutoro   

reference, source of information

tōrangapū                     

politics, political

arohaehae (-tia)                

analyse, critique

huarahi                              

method, process, way to do something

kōwhiri (-a)                        

choose, select

kura huna                          

important knowledge

meka matua                      

key fact

nuka reo                            

literary device

pāpori                               

social

rangahau     

research

reo ā-tā                            

written, printed/captured language

reo ā-waha                      

oral language

taiohi                               

youth

take tautohetohe           

contentious issue, controversial issue

tatauranga                     

statistics

taunaki (-tanga)             

evidence

tautohu (-a)                   

to identify, locate

tohutoro   

reference, source of information

tōrangapū                     

politics, political