Te Whāinga
Paearu Paetae
Kōrero Āpiti 1
I ahu mai tēnei paerewa paetae i The New Zealand Curriculum (NZC), Te Pou Taki Kōrero, Te Tāhuhu o te Mātauranga, 2007, ā, ka hāngai ki ngā whāinga o ngā Whakaaro Whānui i te Taumata 8 o te Tukutuku Ako o Te Ao Haka ki ngā Taumata 6, 7, 8.
Kōrero Āpiti 2
Ka whai wāhi ki te whakaatu māramatanga ki tētahi tūranga tāpua i roto i Te Ao Haka:
- te whakaahua i tētahi tūranga e whai koha ana ki tētahi whakaaturanga i Te Ao Haka;
- te matapaki i tōna āheinga, i te āhua hoki o te hāngai o ngā herenga o te tūranga ki ngā pūkenga ka mau i te wā o te rangahau i Te Ao Haka.
Ka whai wāhi ki te arotake i tētahi tūranga tāpua i roto i Te Ao Haka:
- te mātai i ngā wā whakahirahira ka rangona i te whakaritenga me te whakatutukihanga o ngā mahi o te tūranga;
- te tūhura i ngā ara e pāngia ai pea te whakaaturanga e te whai hua o te whakatutuki i te tūranga, e te korenga rānei o te whakatutukihanga i whai hua.
Ka whai wāhi ki te tātari i tētahi tūranga tāpua i roto i Te Ao Haka:
- te mātai i te tūranga i te horopaki whānui ake o Te Ao Haka, tae atu ki te matapaki i ana tikanga.
Kōrero Āpiti 3
Ko tētahi tūranga tāpua, ko te tūranga e tino kitea ai, e tino rangona ai hoki rānei te rerekētanga i te korenga o te kaihāpai i taua tūranga i reira.
Me kōwhiri te ākonga i tētahi o ēnei tūranga tāpua e whai ake nei:
- te tū hei kaitātaki wahine, hei kaitātaki tāne rānei
- te whakaatu i tētahi hīanga, i tētahi waiata takirua rānei
- te ārahi i ētahi atu ākonga
- te whakatangi i tētahi taonga puoro hei kīnaki i te whakaaturanga
- te tū hei kaitā moko i te kapa
- te tiaki kākahu
- te waihanga taonga (pēnei i te poi) mō te whakaaturanga.
Kōrero Āpiti 4
E kōrero ana ngā wā whakahirahira mō ngā wā o te tukanga hei whakarite, hei whakatutuki hoki i te tūranga me āta mahi e puta ai te hua e whāia ana.
Ko ētahi wā whakahirahira:
- i mua i te tūranga: ko te eke a te tangata i ngā taumata e tika ai te tohua ōna ki te tūranga
- i te wā o te tūranga: ko te whakaharatau, ko te whakawai rānei
- i te wā o te tūranga: ko te kake i tētahi taupā, i tētahi hapa rānei
- i te wā o te tūranga: ko te whakarite kia angitu
- i te wā o te whakaaturanga: ko te whai kia eke rā anō, kia tutuki te tūranga.
Ngā tautuhinga aromatawai ā-waho
The External Assessment Specifications are published by NZQA and can be found on their website using this link:
NZQA Te Ao Haka
Te wewete i ngā paerewa
Ka whakaatu te ākonga i pēhea tana whakapakari i ngā matatautanga me ngā ihokiri e mārama haere ai ia ki ngā tūranga o Te Ao Haka, tae atu ana ki te kaiārahitanga. Ka tūhura, ka tātari te ākonga i ngā tūranga kaiārahi nō roto o Te Ao Haka me te hira o aua tūranga ki te kapa katoa.
Kaupae 3
I te Kaupae 3, ka whakapakari ake te ākonga i ana pūkenga whakaaturanga me te whakahōhonu i tana mārama ki ōna ake wheako i Te Ao Haka. Ka kitea tēnei i te aronga o ngā Paerewa ki te mahi whakaatu me te arotake i aua whakaaturanga.
Ka whakaatu te ākonga i pēhea tana whakapakari i ngā matatautanga me ngā ihokiri e mārama haere ai ia ki ngā tūranga o Te Ao Haka, tae atu ana ki te kaiārahitanga. Ka tūhura, ka tātari te ākonga i ngā tūranga kaiārahi nō roto o Te Ao Haka me te hira o aua tūranga ki te kapa katoa.
Kaupae 3
I te Kaupae 3, ka whakapakari ake te ākonga i ana pūkenga whakaaturanga me te whakahōhonu i tana mārama ki ōna ake wheako i Te Ao Haka. Ka kitea tēnei i te aronga o ngā Paerewa ki te mahi whakaatu me te arotake i aua whakaaturanga.