Skip to main content
Ministry of Education New Zealand
NCEA Education
15/6/2025 01:37 AM  |  Te huritao i tētahi ara o te ako whaiaro i takahia ai i tētahi pekanga o Te Ao Haka  |  https://ncea.education.govt.nz/mi/arts/te-ao-haka/3/1

Header

Te Whāinga

Ka huritao te ākonga i tētahi ara o te ako whaiaro i takahia ai i tētahi pekanga o Te Ao Haka.

Paearu Paetae

Kōrero Āpiti 1

I ahu mai tēnei paerewa paetae i The New Zealand Curriculum (NZC), Te Pou Taki Kōrero, Te Tāhuhu o te Mātauranga, 2007, ā, ka hāngai ki ngā whāinga o ngā Whakaaro Whānui i te Taumata 8 o te Tukutuku Ako o Te Ao Haka ki ngā Taumata 6, 7, 8.  

Kōrero Āpiti 2

Ka whai wāhi ki te huritao i tētahi ara o te ako whaiaro i takahia ai i tētahi pekanga o Te Ao Haka:

  • te tūhura i te whanaketanga o ngā pūkenga i tētahi pekanga
  • te tuku tauira mō te huarahi me te wā i puta ai taua akoranga

Ka whai wāhi ki te arotake i tētahi ara o te ako whaiaro i takahia ai i tētahi pekanga o Te Ao Haka:

  • te tautohu i ngā wā matua o te ako me te pānga o ērā ki te mahinga whaiaro o Te Ao Haka
  • te whakapuaki whakaaro ki ngā mahi ka pai pea kia whakarerekēhia

Ka whai wāhi ki te parahau i ngā huritao i tētahi ara o te ako whaiaro i takahia ai i tētahi pekanga o Te Ao Haka:

  • te mātai i ngā pūkenga o te ao whānui ka whakapakarihia mā te ako i te pekanga
  • te whakamārama i ngā take e whakaatuhia ana te ara o te ako whaiaro i takahia ai mā te pekanga i kōwhiringia ai
  • te tūhono i te ara o te ako whaiaro i takahia ai i tēnei pekanga ki te horopaki whānui ake o te ako i Te Ao Haka

Kōrero Āpiti 3

E kōrero ana te pekanga mō tētahi pekanga whakaatu i roto i Te Ao Haka.

Kei te rārangi o ngā pekanga:

  • te mōteatea
  • te waiata ā-ringa
  • te poi
  • te haka, te haka wahine
  • te whakaeke
  • te whakawātea

Kōrero Āpiti 4

E kōrero ana te ara o te ako whaiaro i takahia ai ki tō te ākonga anō whanaketanga i Te Ao Haka.  Mā ngā wheako whaiaro o te ākonga i Te Ao Haka e whakatau te roa o te wā.

Kōrero Āpiti 5

E kōrero ana te wā matua o te ako mō tētahi wā motumotu, mō tētahi wā kua tautohua te whitinga ake o te pūahoahotanga, o te māramatanga rānei e koke ai te ākonga i te ara o te ako.

Ko ētahi tauira o ngā wā matua o te ako ko te:

  • autaia o te whakatutuki i tētahi pūkenga hou mō te wā tuatahi
  • whakapūahoaho i tētahi wāhanga mātauranga i tino puta ai te māramatanga ki tētahi kaupapa;
  • huringa o te waiaro ki te whai i tētahi mahi, pēnei i te kawe i tētahi tūmahi hou i Te Ao Haka, i te hiki rānei i tētahi wero i tētahi whakaaturanga.

Tikanga Aromatawai

Ko ngā otinga mō tēnei paerewa mā te ākonga tonu e hanga, ā, ka whakaputa ā-waha, ā-tuhi rānei, ka taunakitia hoki pea mā tētahi whakaaturanga ā-tinana, mā ētahi ataata rānei.

Me oke ngā kaiako kia tika ngā putanga mō te Taumata 8 o te New Zealand Curriculum.

Ka whakaaturia ngā taunakitanga mā te whakaatu ā-tinana, mā tētahi atu kātū rānei, tae atu ki tētahi:

  • pārongo ataata whai kupu āpiti
  • whakaaturanga ā-reo
  • uiuinga
  • whakaaturanga ā-tinana e taunakitia ana ki ētahi whakamārama ā-reo, ā-tuhi rānei
  • pārongo ā-tuhi
  • hōputunga matihiko
  • hopureo, hopuata rānei
  • kātū i whakaaetia tahitia e te ākonga me te kaiako
  • whakahanumitanga o ngā kātū

Useful Pages

[ External Link Featured NZQA ]
Tauaromahi | Exemplars of student work
Tauaromahi: Te Ao Haka | Te Ao Haka Exemplars
Tauaromahi | Exemplars of student work
Tauaromahi: Te Ao Haka | Te Ao Haka Exemplars

Te wewete i ngā paerewa

[ Rauemi Ataata ]

  • Taitara: TAH Paerewa Paetae 3.1
  • Whakaahua: Ko ngā Iho Pūmanawa e kōrero ana mō te Paerewa Paetae 3.1, me pēhea hoki te wetewete me te kōtuitui ki roto ki ngā mahi ako, whakaako anō hoki.
  • Roanga o te Ataata: 6 minutes
  • Wāhitau Tukutuku Ataata: https://player.vimeo.com/video/697252736
  • Tauwhaituhi: 00:21 Leilani Thomson-Kihi Te Ao Haka Standard 3.1 is asking our students to reflect on a personal learning journey through a discipline such as whakaeke

Ka mārama te ākonga ki ōna ake tirohanga hei kaimātakitaki i ngā whakaaturanga me te tāpae i ōna ake mātauranga me ōna ake whakaaro, kua whakanake i roto i te wā, hei āpitihanga ki te toi nei. Ka whiwhi āheinga hoki te ākonga ki te huritao i tana takahi i te huarahi nei me te kōkiri kaupapa mō te ao Māori mā roto i Te Ao Haka me te whai mārama ki te hāngai o te tikanga i Te Ao Haka hei āhuatanga ahurei nō te ao Māori.

Kaupae 3

I te Kaupae 3, ka whakapakari ake te ākonga i ana pūkenga whakaaturanga me te whakahōhonu i tana mārama ki ōna ake wheako i Te Ao Haka. Ka kitea tēnei i te aronga o ngā Paerewa ki te mahi whakaatu me te arotake i aua whakaaturanga.

Ka mārama te ākonga ki ōna ake tirohanga hei kaimātakitaki i ngā whakaaturanga me te tāpae i ōna ake mātauranga me ōna ake whakaaro, kua whakanake i roto i te wā, hei āpitihanga ki te toi nei. Ka whiwhi āheinga hoki te ākonga ki te huritao i tana takahi i te huarahi nei me te kōkiri kaupapa mō te ao Māori mā roto i Te Ao Haka me te whai mārama ki te hāngai o te tikanga i Te Ao Haka hei āhuatanga ahurei nō te ao Māori.

Kaupae 3

I te Kaupae 3, ka whakapakari ake te ākonga i ana pūkenga whakaaturanga me te whakahōhonu i tana mārama ki ōna ake wheako i Te Ao Haka. Ka kitea tēnei i te aronga o ngā Paerewa ki te mahi whakaatu me te arotake i aua whakaaturanga.

Ngohe Aromatawai

Footer

Te Poutāhū - Curriculum Centre Ministry of Education New Zealand home
  • About this site
  • Contact Us
  • Copyright
  • Privacy
Shielded site logo
© 2025 Ministry of Education New Zealand Government / Te Kāwanatanga o Aotearoa