Panonitanga 2 – Kia ōrite te mana o te mātauranga Māori i te NCEA

Me ōrite ka tika te mana o te mātauranga Māori i te NCEA ki ō ērā atu momo mātauranga; me mātua whakaae anō hoki he rite ōna hua ki ō ērā atu.

Ngā rongo kua tae mai ki a mātou

Kua mea mai a ngāi Māori kāore te NCEA e tino whakatuwhera i ngā ara ki te ao Māori, ā, i tērā tonu, ka uaua ake ki te tokomaha o ngā ākonga Māori te eke ki te pae o angitu.

Ngā panonitanga matua

  • Ka kōtuia atu te ao Māori me te mātauranga Māori ki te whakahoutanga o te ‘kāhua raukura’ mō te NCEA, ki te hoahoanga hoki o ngā paerewa paetae.
  • Ka oke kia ōrite te tautokona o ngā ākonga Māori katoa i ngā taiao ako katoa, kia rite hoki te mana o te mātauranga Māori.
  • Ka tū mai he marau atu anō kia ōrite ai te hāpainga me te tautokona o ngā ara ki te ao Māori i te NCEA (hei tauira, ko Te Ao Haka).
  • Ka oke kia komohia atu te ao Māori me te mātauranga Māori, ina taea, ina tika, ki ngā paerewa paetae ka whakamahia i ngā taiao reo Pākehā, reo Māori anō. Tērā pea:
    • Ka takotona he horopaki Māori ki ngā tauaromahi me ngā rauemi aromatawai (hei tauira, ko ngā kōrero ā-iwi o te haukāinga).
    • Ka hoahoatia he paerewa, he rauemi aromatawai e kaha ake ana ki te kauawhi, e matahuhua ake ai ngā tirohanga ahurea ki ngā mea hirahira (hei tauira, ko te whai whakaaro ki te pānga ki te hapori, ki te hapū, tē aro noa ai ki ngā hiahia takitahi o te tangata mōna ake ngā painga).
  • Ka whakatupuria ngā āheinga o ngā kaiako mō te kauawhi a te NCEA me ngā aromatawai i te ahurea Māori, me ngā tikanga aromatawai hei kauawhi i ngā ākonga Māori.

Me ōrite ka tika te mana o te mātauranga Māori i te NCEA ki ō ērā atu momo mātauranga; me mātua whakaae anō hoki he rite ōna hua ki ō ērā atu.

Ngā rongo kua tae mai ki a mātou

Kua mea mai a ngāi Māori kāore te NCEA e tino whakatuwhera i ngā ara ki te ao Māori, ā, i tērā tonu, ka uaua ake ki te tokomaha o ngā ākonga Māori te eke ki te pae o angitu.

Ngā panonitanga matua

  • Ka kōtuia atu te ao Māori me te mātauranga Māori ki te whakahoutanga o te ‘kāhua raukura’ mō te NCEA, ki te hoahoanga hoki o ngā paerewa paetae.
  • Ka oke kia ōrite te tautokona o ngā ākonga Māori katoa i ngā taiao ako katoa, kia rite hoki te mana o te mātauranga Māori.
  • Ka tū mai he marau atu anō kia ōrite ai te hāpainga me te tautokona o ngā ara ki te ao Māori i te NCEA (hei tauira, ko Te Ao Haka).
  • Ka oke kia komohia atu te ao Māori me te mātauranga Māori, ina taea, ina tika, ki ngā paerewa paetae ka whakamahia i ngā taiao reo Pākehā, reo Māori anō. Tērā pea:
    • Ka takotona he horopaki Māori ki ngā tauaromahi me ngā rauemi aromatawai (hei tauira, ko ngā kōrero ā-iwi o te haukāinga).
    • Ka hoahoatia he paerewa, he rauemi aromatawai e kaha ake ana ki te kauawhi, e matahuhua ake ai ngā tirohanga ahurea ki ngā mea hirahira (hei tauira, ko te whai whakaaro ki te pānga ki te hapori, ki te hapū, tē aro noa ai ki ngā hiahia takitahi o te tangata mōna ake ngā painga).
  • Ka whakatupuria ngā āheinga o ngā kaiako mō te kauawhi a te NCEA me ngā aromatawai i te ahurea Māori, me ngā tikanga aromatawai hei kauawhi i ngā ākonga Māori.