Panonitanga 6 – Kia mārama ake ngā ara ki akoranga kē atu, ki te mahi rānei

Kua rongo mātou arā ētahi ākonga kāore e āhei atu ki ngā ara mārakerake, ara papai tonu, ki ngā pārongo rānei e oti ai i a rātou he whakatau tōtika mō ngā rā kei mua i a rātou.

Ngā rongo kua tae mai ki a mātou

I te mutunga iho, kua anga ētahi ki ngā marau kāore e tino whakarite i a rātou mō ngā takahanga whai i muri ake – ahakoa huri ki te ako paetoru, ki te ako ringarehe, ki te mahi tonu rānei.

Kia mārama ngā pārongo e tukua ana ki ngā ākonga me ngā whānau mō te kaupapa matua i ia kaupae o te NCEA, kia puta ai ngā whakatau i runga i te mōhio. Ko te tikanga mā te Mauhanga Tutukinga e whakaatu mārire ki ngā mātua me ngā kaituku mahi he aha ngā mea kua ākona.

Ngā panonitanga matua

  • Ka whakahoutia te ‘kāhua raukura’ mō ia kaupae o te NCEA hei whakaahua he aha ngā mea e mōhiotia ana, e taea ana hoki e te ākonga ka whakawhiwhia ki te NCEA. Ko tā te Kaupae 1 o te NCEA, he whakapakari i ngā pūkenga e pai ai te oranga o te ākonga, tae atu ki ngā pūkenga mātāmua o te reo matatini me te pāngarau, he whītiki anō i a ia mō te Kaupae 2. Ko tā te Kaupae 2 me te 3 o te NCEA he hora ara whakawhāiti, whakahōhonu i ngā mōhiotanga, i ngā pūkenga. Ka noho mai hoki ki ngā kāhua raukura ngā kawatau mō te ao Māori me te mātauranga Māori.
  • Ka whakatūria he Tohu Uru Ringarehe, ka āhua rite ki te Uru Whare Wānanga (UE). Ina whiwhi te ākonga i tēnei tohu, ka mōhiotia kua ea i te ākonga ngā mahi ako e hiahiatia ana e te ao ahumahi, e ngā kaituku mahi, e ngā whareako paetoru, ā, kua rite mō te kuhu tika atu ki ngā akoranga ringarehe teitei ake, ki ngā whakangungu rānei kei tua o NCEA.
  • Ka whakatikaina te Mauhanga Tutukinga kia mārama ake tāna whakaatu i ngā mea e mōhio ana te ākonga, ka taea hoki e ia. Ka mau mai ngā mea kua tutuki i a ia puta noa i te NCEA, tae atu ki: ngā whakaūnga tiwhikete; ngā whakaūnga hōtaka ako i te Paetae, i te Kaiaka, me te Kairangi; ētahi kupu whakaahua poto mō ia hōtaka.
  • Ka whakapaingia te Ara Ringarehe kia whaihua ake hei taputapu whakatere, whakamahere mā ngā kura me ngā whareako paetoru tūāpapa.

Kua rongo mātou arā ētahi ākonga kāore e āhei atu ki ngā ara mārakerake, ara papai tonu, ki ngā pārongo rānei e oti ai i a rātou he whakatau tōtika mō ngā rā kei mua i a rātou.

Ngā rongo kua tae mai ki a mātou

I te mutunga iho, kua anga ētahi ki ngā marau kāore e tino whakarite i a rātou mō ngā takahanga whai i muri ake – ahakoa huri ki te ako paetoru, ki te ako ringarehe, ki te mahi tonu rānei.

Kia mārama ngā pārongo e tukua ana ki ngā ākonga me ngā whānau mō te kaupapa matua i ia kaupae o te NCEA, kia puta ai ngā whakatau i runga i te mōhio. Ko te tikanga mā te Mauhanga Tutukinga e whakaatu mārire ki ngā mātua me ngā kaituku mahi he aha ngā mea kua ākona.

Ngā panonitanga matua

  • Ka whakahoutia te ‘kāhua raukura’ mō ia kaupae o te NCEA hei whakaahua he aha ngā mea e mōhiotia ana, e taea ana hoki e te ākonga ka whakawhiwhia ki te NCEA. Ko tā te Kaupae 1 o te NCEA, he whakapakari i ngā pūkenga e pai ai te oranga o te ākonga, tae atu ki ngā pūkenga mātāmua o te reo matatini me te pāngarau, he whītiki anō i a ia mō te Kaupae 2. Ko tā te Kaupae 2 me te 3 o te NCEA he hora ara whakawhāiti, whakahōhonu i ngā mōhiotanga, i ngā pūkenga. Ka noho mai hoki ki ngā kāhua raukura ngā kawatau mō te ao Māori me te mātauranga Māori.
  • Ka whakatūria he Tohu Uru Ringarehe, ka āhua rite ki te Uru Whare Wānanga (UE). Ina whiwhi te ākonga i tēnei tohu, ka mōhiotia kua ea i te ākonga ngā mahi ako e hiahiatia ana e te ao ahumahi, e ngā kaituku mahi, e ngā whareako paetoru, ā, kua rite mō te kuhu tika atu ki ngā akoranga ringarehe teitei ake, ki ngā whakangungu rānei kei tua o NCEA.
  • Ka whakatikaina te Mauhanga Tutukinga kia mārama ake tāna whakaatu i ngā mea e mōhio ana te ākonga, ka taea hoki e ia. Ka mau mai ngā mea kua tutuki i a ia puta noa i te NCEA, tae atu ki: ngā whakaūnga tiwhikete; ngā whakaūnga hōtaka ako i te Paetae, i te Kaiaka, me te Kairangi; ētahi kupu whakaahua poto mō ia hōtaka.
  • Ka whakapaingia te Ara Ringarehe kia whaihua ake hei taputapu whakatere, whakamahere mā ngā kura me ngā whareako paetoru tūāpapa.