Te Whāinga
Paearu Paetae
Kōrero Āpiti 1
I ahu mai tēnei paerewa paetae i The New Zealand Curriculum (NZC), Te Pou Taki Kōrero, Te Tāhuhu o te Mātauranga, 2007, ā, ka hāngai ki ngā whāinga o ngā Whakaaro Whānui i te Taumata 7 o te Tukutuku Ako o Te Ao Haka ki ngā Taumata 6, 7, 8.
Kōrero Āpiti 2
Ka whai wāhi ki te urupare ki tētahi whakaaturanga o Te Ao Haka:
- te whakamārama i te kōrero o te whakaaturanga;
- te rekoata i te urupare whaiaro hei mema mō te minenga.
Ka whai wāhi ki te huritao i tētahi whakaaturanga o Te Ao Haka:
- te whakaaro ki te āhua o tā te whakaaturanga whakamahi āhuatanga tāpua hei whakaari i te korero;
- te tūhono i te urupare whaiaro hei takitahi mō te minenga ki ngā huānga o te whakaaturanga.
Ka whai wāhi ki te whakamāori i tētahi whakaaturanga o Te Ao Haka:
- te whakarite hononga i waenga i te urupare hei takitahi mō te minenga tae atu ki te tirohanga whaiaro me ngā wheako
Kōrero Āpiti 3
Ko ngā āhuatanga tāpua ngā kura motuhake, ngā kura kōhure hoki e kitea ana puta noa i ngā pekanga, ahakoa kāore pea e kitea i ngā pekanga katoa i ngā wā katoa.
Ko ētahi tauira o ngā āhuatanga tāpua, ko:
- te wiri
- te rere o te poi
- te takahi
- te tū
- te reo, te hāngū
- te pūkana
- te whakakai
- te tūwaewae
- ngā mahinga rākau
- te tū ā-kapa
Kōrero Āpiti 4
Ko ngā huānga he āhuatanga nō tētahi titonga, nō tētahi whakaaturanga ka kitea i Te Ao Haka engari kāore e whāiti ana ki reira anake.
Ko ētahi o ngā tauira o ngā huānga, ko:
- te tere
- ngā taineke
- te whakatau
- te reo
- te tirohanga
He rārangi tōtōpū o ngā huānga kei te Kuputaka o Te Ao Haka.
Ngā tautuhinga aromatawai ā-waho
The External Assessment Specifications are published by NZQA and can be found on their website using this link:
NZQA Te Ao Haka
Te wewete i ngā paerewa
Ka tūhura te ākonga i tāna ake whai wāhitanga ki te whakatairanga me te tautiaki i te ao Māori. Ka tūhura te ākonga i te auahatanga me te whakaniko o Te Ao Haka mā te tirohanga kaimātakitaki. Ka tuku hoki te ākonga i ōna ake whakaaro mā te tātari i ngā āhuatanga tāpua, i ngā huānga me ētahi o ōna wāhanga.
Kaupae 2
Ko tā te ākonga i te Kaupae 2, he whakamātautau, he auaha. Ka kitea tēnei i ngā whiwhinga o ngā aromatawai ā-roto, arā, e nui kē atu ana i ērā o ngā aromatawai ā-waho. E pērā ana e taea ai ngā auahatanga i runga i te haumaru me te whai wā ki te whakamātau i aua auahatanga. Me te aha, e ono whiwhinga kua tukua ki ia Paerewa Paetae ā-roto, i runga i te whai kia tino eke ai ngā ākonga katoa i runga i te ‘haumaru’, i te hāneanea rānei.
Ka tūhura te ākonga i tāna ake whai wāhitanga ki te whakatairanga me te tautiaki i te ao Māori. Ka tūhura te ākonga i te auahatanga me te whakaniko o Te Ao Haka mā te tirohanga kaimātakitaki. Ka tuku hoki te ākonga i ōna ake whakaaro mā te tātari i ngā āhuatanga tāpua, i ngā huānga me ētahi o ōna wāhanga.
Kaupae 2
Ko tā te ākonga i te Kaupae 2, he whakamātautau, he auaha. Ka kitea tēnei i ngā whiwhinga o ngā aromatawai ā-roto, arā, e nui kē atu ana i ērā o ngā aromatawai ā-waho. E pērā ana e taea ai ngā auahatanga i runga i te haumaru me te whai wā ki te whakamātau i aua auahatanga. Me te aha, e ono whiwhinga kua tukua ki ia Paerewa Paetae ā-roto, i runga i te whai kia tino eke ai ngā ākonga katoa i runga i te ‘haumaru’, i te hāneanea rānei.