Te Whāinga
Paearu Paetae
Kōrero Āpiti 1
I ahu mai tēnei paerewa paetae i te Taumata 6 o Te Marautanga o Aotearoa (Te Tāhuhu o te Mātauranga, 2017). E hono ana ki te Papa Whakaako mō Hauora kei: https://ncea.education.govt.nz.
I ahu mai tēnei paerewa paetae i te Taumata 6 o Te Marautanga o Aotearoa (Te Tāhuhu o te Mātauranga, 2017). E hono ana ki te Papa Whakaako mō Hauora kei: https://ncea.education.govt.nz.
Whāinga Paetae:
Taiao, Hononga ki a Ranginui rāua ko Papatūānuku
1. Ka arotake i te whaihua o ngā mahi me ngā tikanga a tētahi rōpū kaitiaki taiao
Taiao, Hononga ki ētahi atu Taiao
2. Ka tūhura i te mahi me ngā tikanga whaihua o te rohe, o te motu hei whakatairanga i te noho ora o te tangata me te noho haumaru i roto i ngā taiao.
Tangata, Huatau o te Whanaungatanga
3. Ka whakaatu i tōna mārama ki ngā āhuatanga e puta ai te tuakiri whaiaro o te tangata, kia taea ai te whakanui i tōna tū motuhake me te tiaki i tōna oranga wairua, oranga hinengaro, oranga tinana.
Whāinga Paetae:
Taiao, Hononga ki a Ranginui rāua ko Papatūānuku
1. Ka arotake i te whaihua o ngā mahi me ngā tikanga a tētahi rōpū kaitiaki taiao
Taiao, Hononga ki ētahi atu Taiao
2. Ka tūhura i te mahi me ngā tikanga whaihua o te rohe, o te motu hei whakatairanga i te noho ora o te tangata me te noho haumaru i roto i ngā taiao.
Tangata, Huatau o te Whanaungatanga
3. Ka whakaatu i tōna mārama ki ngā āhuatanga e puta ai te tuakiri whaiaro o te tangata, kia taea ai te whakanui i tōna tū motuhake me te tiaki i tōna oranga wairua, oranga hinengaro, oranga tinana.
Kōrero Āpiti 2
E whai ake nei ngā whakamārama mō ngā paearu paetae:
Ka tautohu i ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga me te hononga ki te oranga:
- Ka whiriwhiri, ka whakaputa whakaaro ki ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga.
- Ka tautohu i te hononga o te kaitiakitanga ki te oranga.
- Ka taunakitia ngā whakaaro.
Ka whakaahua i ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga me te hononga ki te oranga:
- Ka whakaputa whakaaro huritao ki ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga.
- Ka whakaahua i te hononga o te kaitiakitanga ki te oranga.
- Ka āta taunakitia ngā whakaaro.
- Ka āta kōrerohia ngā taipitopito.
Ka whakamārama i ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga me te hononga ki te oranga:
- Ka whakatau i ngā tino āhuatanga matua o te kaitiakitanga.
- Ka whakamārama i te hononga o te kaitiakitanga ki te oranga.
- Ka āta taunakitia ngā whakaaro ki ngā kōrero tautoko huhua.
- Ka āta kōrerohia ngā taipitopito me ngā take i pērā ai te whakaaro. Arā, ka whakautu i te pātai ‘He aha ai?’, i te ‘Ka pēwhea?’ rānei.
E whai ake nei ngā whakamārama mō ngā paearu paetae:
Ka tautohu i ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga me te hononga ki te oranga:
- Ka whiriwhiri, ka whakaputa whakaaro ki ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga.
- Ka tautohu i te hononga o te kaitiakitanga ki te oranga.
- Ka taunakitia ngā whakaaro.
Ka whakaahua i ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga me te hononga ki te oranga:
- Ka whakaputa whakaaro huritao ki ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga.
- Ka whakaahua i te hononga o te kaitiakitanga ki te oranga.
- Ka āta taunakitia ngā whakaaro.
- Ka āta kōrerohia ngā taipitopito.
Ka whakamārama i ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga me te hononga ki te oranga:
- Ka whakatau i ngā tino āhuatanga matua o te kaitiakitanga.
- Ka whakamārama i te hononga o te kaitiakitanga ki te oranga.
- Ka āta taunakitia ngā whakaaro ki ngā kōrero tautoko huhua.
- Ka āta kōrerohia ngā taipitopito me ngā take i pērā ai te whakaaro. Arā, ka whakautu i te pātai ‘He aha ai?’, i te ‘Ka pēwhea?’ rānei.
Kōrero Āpiti 3
E whai ake nei ngā whakamārama mō ngā kupu me ngā kīanga whaitake matua o te paerewa nei:
kaitiakitanga | Ko ngā āhuatanga o te āta tiaki i te taiao me ōna rawa, tae noa ki ngā taonga tuku iho, i runga anō i te tirohanga Māori. |
ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga | Koia nei ētahi:
|
te hononga ki te oranga | Koia nei ētahi:
|
E whai ake nei ngā whakamārama mō ngā kupu me ngā kīanga whaitake matua o te paerewa nei:
kaitiakitanga | Ko ngā āhuatanga o te āta tiaki i te taiao me ōna rawa, tae noa ki ngā taonga tuku iho, i runga anō i te tirohanga Māori. |
ngā āhuatanga matua o te kaitiakitanga | Koia nei ētahi:
|
te hononga ki te oranga | Koia nei ētahi:
|
Kōrero Āpiti 4
whakatau | Ka kōwhiria te whakatatūnga o ngā āhuatanga e aronuitia ana, waihoki, ka kitea te āta huritao. |
whakatau | Ka kōwhiria te whakatatūnga o ngā āhuatanga e aronuitia ana, waihoki, ka kitea te āta huritao. |
Kuputaka
mana tūpuna | power through descent |
mana whakaheke | inherited status, mana through descent |
Te Ture Whakahaere Rawa | Resource Management Act |
uri whakaheke | descendant |
Kuputaka
mana tūpuna | power through descent |
mana whakaheke | inherited status, mana through descent |
Te Ture Whakahaere Rawa | Resource Management Act |
uri whakaheke | descendant |